Αμοργός Ιστορία
Η Αμοργός θεωρείται ένας τόπος με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά.
Η ονομασία της πιθανώς οφείλεται στο σπάνιο φυτό Μούργος, από το οποίο έπαιρναν κόκκινη βαφή για τον χρωματισμό των χιτώνων.
Σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα που η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως μαρτυρούν ότι η Αμοργός υπήρξε ενεργό κέντρο του Κυκλαδικού πολιτισμού.
Η Μινώα, η Αρκεσίνη και η Αιγιάλη ήταν σημαντικές πόλεις της αρχαιότητας που είχαν γνωρίσει μεγάλη ακμή.
Αποτελούσαν κοινοπολιτεία, αλλά καθεμία από αυτές είχε δικό της πολίτευμα και νόμισμα.
Η πρώτη βρισκόταν στην κορυφή του λόφου της Μουντουλιάς, εκεί που βρίσκεται σήμερα το λιμάνι των Καταπόλων.
Η ονομασία της οφείλεται σε Μινωίτες που είχαν κατακτήσει το νησί γύρω στο 200 – 1900 π.Χ., οπότε κυριαρχούσε η Κρητική ηγεμονία. Έτσι η Μινώα γνώρισε μεγάλη άνθηση και έγινε το εμπορικό και ναυτικό κέντρο της Μινωικής Κρήτης.
Η Αρκεσίνη βρισκόταν στη νοτιοδυτική πλευρά της Αμοργού, στη σημερινή περιοχή Καστρί.
Η πόλη ιδρύθηκε κατά τη Γεωμετρική περίοδο 9ο – 8ο π.Χ. αιώνα) όταν το νησί εποικίστηκε από Ίωνες της Νάξου και είναι η μοναδική από τις τρεις στην οποία διασώζονται μέρη από τα αρχαία τείχη της.
Στο βόρειο τμήμα της Αμοργού βρισκόταν η Αιγιάλη, η οποία είχε ιδρυθεί από Ίωνες της Μιλήτου και διατηρεί την αρχαία ονομασία της μέχρι και σήμερα.
Αμοργός Ιστορία
Κατά τον 4ο αιώνα, στις πόλεις αυτές αναπτύχθηκε ιδιαίτερα η ναυτιλία, η βιοτεχνία και το εμπόριο καθώς και η διακίνηση των Αμοργιανών χιτώνων.
Καθώς η Αμοργός είχε εποικιστεί από Ίωνες, άρχισε να σχετίζεται με πολλές Ιωνικές πόλεις με αποτέλεσμα να εξελιχθεί σε μεγάλο κόμβο εμπορίου.
Σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα που ήλθαν στο φως περιλαμβάνουν Πρωτοκυκλαδικούς τάφους, αγγεία και αγάλματα.
Μεγάλος αριθμός από αυτά φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αμοργού, που στεγάζεται στον Πύργο Γαβρά στη Χώρα.
Έχουν ανασκαφεί μέχρι σήμερα περίπου 12 Ακροπόλεις της παραπάνω αρχαϊκής περιόδου και έχουν βρεθεί απομεινάρια πολλών κατοικιών και νεκροταφείων
Οι Ακροπόλεις χτίζονταν σε κορυφές λόφων για λόγους ασφάλειας.
Στα προϊστορικά νεκροταφεία έχουν βρεθεί κτερίσματα, μαρμάρινα ειδώλια και κεραμικά.
Το 478 π. Χ. η Αμοργός προσχώρησε στην Αθηναϊκή συμμαχία.
Το 337 π.Χ. περιήλθε στους Μακεδόνες, οι οποίοι έχτισαν οχυρώματα σε νευραλγικά σημεία του νησιού.
Το 322 π. Χ. πραγματοποιήθηκε η ιστορική ναυμαχία της Αμοργού μεταξύ Αθηναίων και στρατηγών του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Το αποτέλεσμα ήταν να ηττηθεί η Αθήνα με επακόλουθο να χάσει τη ναυτική ηγεμονία της.
Στη Ρωμαϊκή εποχή η Αμοργός υπήρξε τόπος εξορίας, όπως άλλωστε και πολλά άλλα νησιά των Κυκλάδων.
Κατά τον 7ο – 10ο αιώνα, δοκιμάστηκε από πειρατικές επιδρομές με αποτέλεσμα να ερημώσουν οι παράκτιες περιοχές του νησιού.
Στην εποχή της Ενετοκρατίας, περιήλθε στους Γκίζι, το 1309 προσαρτήθηκε στο Δουκάτο του Αιγαίου και το 1370 ο Ενετικός στόλος κατέλαβε το νησί.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, η Αμοργός δοκιμάστηκε πολύ από νέες επιδρομές πειρατών.
Έτσι πολλοί από τους κατοίκους της εγκατέλειψαν το νησί και κατέφυγαν στην Κρήτη.
Το 1446, κύριος του νησιού έγινε ο Κουιρίνι, ο Κόμης της Αστυπαλαίας, ενώ το 1537 καταλήφθηκε από τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα.
Η Αμοργός συμμετείχε ενεργά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, με πολλούς Αμοργιανούς να πολεμούν στην Πελοπόννησο.
Επίσης το ναυτικό του νησιού προσέφερε πολλά στον αγώνα της απελευθέρωσης.